संस्कृत में घरेलू वस्तुओं के नाम
Household items names in sanskrit
Household items names in sanskrit
हिन्दी संस्कृत
अगरबत्ती- अगरुवर्तिका,
गन्धवर्तिका (स्त्री.)
अँगीठी-
अग्नीष्टिका, अङ्गारशकटी, अङ्गारधानी,
हसन्ती (स्त्री.)
अरगनी- लङ्गनी (स्त्री.)
अलार्म घड़ी- प्रबोधनघटी
(स्त्री.)
आलमारी- आधानी,
आधानिका, काष्ठमञ्जूषा (स्त्री.)
आरामकुर्सी- आसन्द:
(पुँ.),सुखासनिका,सुखासन्दिका (स्त्री.)
आँवा- आवाक: (पुँ.)
ओखर- उलूखलम्/उदूखलम्
(नपुं.)
इन्धन- इध्यम्/इन्धनम्/ ज्वलनकाष्ठम् (नपुं.)
इस्तरी-
स्तरकी (स्त्री.), वस्त्रस्तरस्योपकरणम्
(नपुं.)
ईंट-
इष्टका (स्त्री.)
उपला- करीषम्,गोमयपिण्डम् (नपुं.)
कनस्तर- कर्णस्त्रम्
(नपुं.)
कनात- काण्डपट: (पुँ.)
कमण्डलु- कमण्डलु:
(पुँ.)
कम्बल- कम्बल: (पुँ.)
कर्छुली-
कम्बि:/दर्वी (स्त्री.)
कराही-
कटाह: (पुँ.)
कटोरी- कंस: (पुँ.)/कंसिका (स्त्री.)/कंसम् (नपुं.)
कठौती- गलन्तिका/कर्करी (स्त्री.)
कील- कीलकम् (नपुं.)
कुञ्जी-
कुञ्जिका/तालिका (स्त्री.)
किंवाड़-
कपाट: (पुँ.)
कुप्पी-
स्नेहपात्रम् (नपुं.)
कुर्सी-
आसन्दिका (स्त्री.)/आसन्द: (पुँ.)
कुल्हाड़ा- कुठार:
(पुँ.)
कुल्हाड़ी- कुठारिका
(स्त्री.)
कैंची-
कर्त्तरी (स्त्री.)
कैलेण्डर- दिनदर्शिका
(स्त्री.)
खलबट्टा- खल्ल: (पुँ.)
खाट- खट्वा (स्त्री.)
पलङ्ग की पाटी- पल्यज्र्पट्टिका
(स्त्री.)
खुण्टी-
नागदन्त: (पुँ.)
खूँटा-
कीलक: (पुँ.)
खिड़की- गवाक्ष: (पुँ.)/वातायनम् (नपुं.)
खिलौना- क्रीडनकम्
(नपुं.)
गद्दी-
गर्दिका (स्त्री.)
गलीचा- कुथ: (पुँ.)
गागर- गगर: (पुँ.)
गुलदस्ता- पुष्पदानी
(स्त्री.)
गुदड़ी(कथरी)- कन्था (स्त्री.)
गेंद-
कन्दुक: (पुँ.)/कन्दुकम् (नपुं.)
घड़ा- घट:/कलश: (पुँ.)
घड़ी-. घटी, घटिका (स्त्री.)
चक्की- घरट्ट:
(पुँ.), पेषणयन्त्रम् (नपुं.), पेषणी (स्त्री.)
चकला- पिष्टिशिला (स्त्री.)
चटाई- कट: (पुँ.)
चम्मच- चमस:
(पुँ.)
चरखा- तर्वुलासक: (पुँ.)
चलनी- चालनी
(स्त्री.), तितउ: (पुँ.)
चप्पल- पादरक्षा
(स्त्री.)
चबूतरा-
कुट्टिम: (पुँ.)
चादर- शय्याच्छादनम्/शय्यच्छदम् (नपुं.)
चाकू-
असिपुत्रम् (नपुं.)/छुरिका (स्त्री.)
चाभी-
कुञ्चिका (स्त्री.)
मुड़ने वाली कुर्सी- दर्प: (पुँ.)
चारपाई- शय्या
(स्त्री.)
चिराग- दीपक: (पुँ.)
चूल्हा-
चूल्लिका (स्त्री.)/चुल्लि:
(स्त्री.)
चौकी- चतुष्की (स्त्री.)/चतुष्पादिक: (पुँ.)
छकड़ा- शकट: (पुँ.)/शकटम् (नपुं.)
छड़ी- यष्टिका (स्त्री.), दण्ड: (पुँ.)
छाता- छत्रम्/आतपत्रम्/ जलत्रम् (नपुं.)
छींका-
शिक्यम् (नपुं०)
छुरी-
छुरिका (स्त्री.)
छोटा बक्सा- पेटिका
(स्त्री.)
जाल- जालम् (नपुं.)
जाला- वागुरा (स्त्री.)
जीना (सीढ़ी)-
आरोहणम्, सोपानम् (नपुं.)
जूता-
पादत्राणम् (नपुं.)/पादुका (स्त्री.)
झाड़ू-
मार्जनी, सम्मार्जनी, शोधनी
(स्त्री.)
झूला-
दोला (स्त्री.)
झोपड़ी- उटज: (पुँ.)
झोला- स्यूत: (पुँ.)
ट्यूबलाइट- दण्डदीप:
(पुँ.)
टार्च-
हस्तदीपिका (स्त्री.)/करदीप:/सम्पुटक:
(पुँ.)
टेलीफोन- दूरभाष:
(पुँ.)
टोकरी- कण्डोल: (पुँ.)
डाइिंनग टेबिल- भोजनफलकम् (नपुं.)
डिब्बा-
सम्पूरक:/करण्डक: (पुँ.)
डेस्क-
लेखनपीठम् (नपुं.)
डोरा-
सूत्रम् (नपुं.)/तन्तु: (पुँ.)
डोंगी-
दोला (स्त्री.)/हिन्दोल: (पुँ.)
तखत- काष्ठपटलम् (नपुं.)
तकला- तर्क: (पुँ.)/सूत्रवेष्टनम् (नपुं.)
तकली- तर्कुटि: (स्त्री.)
तकिया- उपधानम् (नपुं.)
तराजू-
तुला (स्त्री.)
तराजू का पलड़ा- तुलाफलकम् (नपुं.)
तराजू की डण्डी- तुलादण्ड: (पुँ.)
तीली- शलाका (स्त्री.)
तवा- ऋजीषम् (नपुं.)
तिजोरी-
शेवधि: (स्त्री.)
थाली- स्थालिका (स्त्री.)
थैला-
स्यूत: (पुँ.)
थैली-
भस्त्रिका (स्त्री.)
दन्तमञ्जन- दन्तफेन:
(पुँ.)
दरेती (पक्कड)- दात्रम्
(नपुं.)
दाँत खोदनी- दन्तशोधनी
(स्त्री.)
दातून-
दन्तधावनम् (नपुं.)
दियासलाई- दीपशलाका,
अग्निपेटिका (स्त्री.)
दीया- दीपक:, दीप: (पुँ.), दीपकम् (नपुं.)
दीवट- दीपस्तम्भ: (पुँ.)
दोना- पत्रपुटम् (नपुं.)
धागा- तन्तु: (पुँ.), सूत्रम् (नपुं.)
नॉव-
नौका/तरणि: (स्त्री.)
नीवार- नीवार: (नपुं.)
पत्तल-
पत्राली/पत्रावली (स्त्री.)
पलंग- पर्यज्र:/पल्यज्र: (पुँ.)
पंखा-
व्यजनम् (नपुं.)
पंखा (हाथ का)-तालवृन्तकम्/हस्तव्यजनम् (नपुं.)
परात-
पिठरम्/परित्रम् (नपुं.)
पीढ़ा-
पीठम् (नपुं.)/पीठिका (स्त्री.)
पासंग-
तुलाकूट: (पुँ.)
पासा-
अक्ष: (पुँ.)/अक्षम् (नपुं.)
पेंचकस-
कीलकवेधिका (स्त्री.)
पेटी-
पेटिका/मञ्जूषा (स्त्री.)
प्रेस-
समीकर: (पुँ.)
प्याला-
चषक: (पुँ.)
फर्नीचर-
उपस्कर: (पुँ.)/काष्ठीयम् (नपुं.)
फ्रिज-
हिमीकर: (पुँ.)
बटन-
कुड्मल: (पुँ.)
बटलोई-
पिठर: (पुँ.)/स्थाली (स्त्री.)
बल्ब-
गोलदीप: (पुँ.)
बत्ती-
वर्तिका (स्त्री.)
बाँस की पिटारी- करण्ड: (पुँ.)
बाल्टी-
द्रोणी (स्त्री.)
बिजली की बत्ती- विद्युज्ज्योति: (स्त्री.)
बेलन-
बेल्लनम् (नपुं.)
बेंच-
काष्ठासनम्/फलकम् (नपुं.)
बैट्री (सेल)- विद्युत्कोष:
(पुँ.)
बोतल-
काचकूपिका/कूपी (स्त्री.)
बोरसी (बरोसी)- अग्नीष्टिका/हसन्ती (स्त्री.)
बोरा-
गोणी (स्त्री.)/शणपुट: (पुँ.)
बैलगाड़ी- गन्त्री
(स्त्री.)/शकटयानम् (नपुं.)
भट्टी-
भ्राष्ट्रिका (स्त्री.)
मथानी-
मन्थान:, मथी (पुँ.)
मलसिया- मल्लिका/कौशिका
(स्त्री.)
माचिस-
अग्निपेटिका (स्त्री.)
मूसल-
मुसलम्/अयोग्रम् (नपुं.)/ मूसल:
(पुँ.)
मोगरी (थपका)- लोष्टभेदन: (पुँ.)
मृगछाला- कृष्णाजिनम्
(नपुं.)
मेज-
उत्पीठिका (स्त्री.)/फलकम्/काष्ठपीठम्
(नपुं.)
मोमबत्ती- मधूच्छिष्टवर्ति:,
सिक्थवर्त्तिका (स्त्री.), दीपपादप: (पुँ.)
मोम-
सिक्थम् (नपुं.)
रस्सी-
रज्जु: (स्त्री.)
लालटेन-
आवृत्तदीपिका (स्त्री.), प्रदीपकोश:,काचदीप:
(पुँ.)
लैम्प-
नेयदीप: (पुँ.)
सिल-
शिला (स्त्री.), शिलापट्टम् (नपुं.)
सिल का बट्टा- शिलावटकम्
(नपुं.)
सन्दूक-
मञ्जूषा (स्त्री.)
साँकल-
अर्गला (स्त्री.)/अर्गलम् (नपुं.)
सरौता- शज्रुला (स्त्री.)
सियेफल- वक्रदीप:
(पुँ.)
सीढ़ी-
सोपानम् (नपुं.)
सुआ-
बृहत्सूची (स्त्री.)
सुई-
सूची/सूचिका (स्त्री.)
सूपा-
सूर्पम्/प्रस्फोटनम् (नपुं.)
स्टूल-
संवेश: (पुँ.)/उच्चपीठम् (नपुं.)/
सन्दिका (स्त्री.)
स्टील-
आयसम् (नपुं.)
स्टोव-
उद्ध्मानम्, अश्मन्तकम् (नपुं.)
सोफा-
तल्पासन्दी (स्त्री.)
सिकहर- शिक्यम् (नपुं.)
स्विच-
विद्युत्कुञ्चिका (स्त्री.) पिञ्ज:
(पँु.)
हीटर-
तापकम् (नपुं.)
हैंगर-
अवलम्बक: (पुँ.)
2 Comments
mam the phoths are not visible on Google mam it is very large sige so i cant print
ReplyDeleteveryyy nice tysm
ReplyDeleteसाथियों ! यह पोस्ट अपको कैसे लगी, कमेंट करके अवश्य बताएँ, यदि आप किसी टोपिक पर जानकारी चाहते हैं तो वह भी बता सकते हैं ।