Header Ads Widget

संस्कृत में शरीर के अंगों के नाम | Names of body parts in Sanskrit | Parts of body in Sanskrit | sanskrit me sharir ke ang | संस्कृत में शरीर के अंग | Sanskrit me sharir ke naam

संस्कृत में शरीर के अंगों के नाम

Parts of body in Sanskrit
 Parts of body in Sanskrit


हिन्दी-       संस्कृत

अंग-               अङ्गम् (नपुं.), अवयव:, प्रतीक: (पुँ.)

अँजली-           अञ्जलि: (स्त्री.)

अस्थिपञ्जर-      कज्रल: (पुँ.)

आँख-              नेत्रम्,लोचनम्, नयनम्, चक्षु: (नपुं.)

आँत-               अन्त्रम् (नपुं.)

आँसू-               अश्रु, अस्रम्, नेत्रवाष्पम् (नपुं.)

आँख की पुतली- कनीनिका, तारका (स्त्री.)/नेत्रगोलकम् (नपुं.)

आँख का कोना-  अपाङ्ग: (पुँ.)

अँगुली-            अङ्गुलि:, करशाखा (स्त्री.)

अंगूठा-            अङ्गुष्ठ: (पुँ.)

अँगुली तर्जनी-   तर्जनी, प्रदेशिनी (स्त्री.)

इन्द्रिय-            करणम्, इन्द्रियम् (नपुं.)

ओठ-               ओष्ठ: (पुँ.)

एड़ी-               पार्ष्णि: (पु./स्त्री.), एडुकम् (नपुं.)

कंठ-                कण्ठ: (पुँ.)

कन्धा       -       स्कन्ध:, अंस: (पुँ.)

कन्धे की हड्डी-   जत्रु (नपुं.)

कमर -             कटि:, श्रोणि: (स्त्री.)

कंकाल-            कज्रल: (पुँ.)

कनपटी-          हनु: (पुँ.)/हनू (स्त्री.), गण्डस्थल: (पुँ.)

कलाई-            मणिबन्ध: (पुँ.), कलाचिका (स्त्री.)

कलेजा-           वृक्कम्/अग्रमांसम्, हृद् (नपुं.), बुक्क: (पुँ.)

काँख -             कक्षान्तरम् / कक्ष:, बाहुमूलम् (नपुं.)

कान-               कर्ण: (पुँ.), श्रोत्रम् , श्रवणम् (नपुं.)

कान का पर्दा-    वेष्टनम् (नपुं.)/कर्णशष्कुली (स्त्री.)

कान का मैल-    कर्णकिट्टम् (नपुं.)

कूला-              कटिप्रोक्ष:, कटिप्रोथ: (पुँ.)

कूबड़ -             कुब्ज: (पुँ.)

कोहनी-           कफोणि: (स्त्री.)/कूर्पर: (पुँ.)

खाल-              त्वच् (स्त्री.)

खून-               रक्तम्/रुधिरम्/शोणितम् (नपुं.)

खोपड़ी-           कपाल:, खपर: (पुँ.), मस्तकम् (नपुं.)

गर्दन-              ग्रीवा (स्त्री.)/शिरोधर: (पुँ.)

गला-               कण्ठ:/गल: (पुँ.)

गंजा-               खल्वाट: (पुँ.)

गंजी-               खल्वाटा (स्त्री.)

ग्रन्थि (गाँठ)-     ग्रन्थि: (स्त्री.)

गाल-               कपोल:, गण्ड: (पुँ.)

गुर्दा-               वृक्क: (पुँ.)

गोद-               क्रोडम् (नपुं.)/अज्र्:/ उत्सङ्ग: (पुँ.)

घुटना-             जानु (नपुं.)

घुंघराले बाल-    अलक:/चूर्णकुन्तल: (पुँ.)

चपत (झापड़)-  चपेट: (पुँ.), चर्पटिका (स्त्री.)

चरण -            (पैर) चरण: (पुँ.)

चर्बी-              मेद: (पुँ.)/वसा (स्त्री.)/वपा (स्त्री.)

चिकोटी-          नखक्षतम् (नपुं.)

चुटकी-            छोटिका, अङ्गुलिध्वनि: (स्त्री.)

चुल्लू -             चुलूक: (पुँ.)

चोटी -             शिखा, चूडा (स्त्री.)

छाती       -       वक्षस्थलम् (नपुं.), वक्ष:, उर: (पुँ.)

अनामिका-      अनामिका (स्त्री.)

जटा  -             जटा, सटा (स्त्री.)

जबड़ा-            सृक्कणी (नपुं.)

जाँघ-              जङ्घा (स्त्री.)/ऊरु: (पुँ.), जघनम् (नपुं.)

जिगर-            यकृतम्/कालेयम् (नपुं.)

जीभ-              जिह्वा/रसना (स्त्री.)

जुल्फ-             काकपक्ष:/शिखण्डक: (पुँ.)

जूड़ा-              वेणि: (स्त्री.)

टुड्डी-             चिबुकम्/हनु: (नपुं.)

टेढ़ी भौं-          भृकुटि: (स्त्री.)

तलवा-            तल: (पुँ.), पादतलम् (नपुं.)

ताली -            करतलध्वनि: (पुँ.)/ताल: (पुँ.)

तालु-              तालु/काकुदम् (नपुं.)

त्यौरी-            मस्तकावलि:, मस्तकरेखा (स्त्री.)

तोंद-               तुन्दम् (नपुं.)

थप्पड़-            चपेटा (स्त्री.)/चर्पट: (पुँ.)

थूक (खखार)-    निष्ठ्यूति: (स्त्री.)/निष्ठ्यूतम् (नपुं.)

दाढ़-               दंष्ट्रा (स्त्री.)

दाढ़ी-              श्मश्रु (नपुं.)/दाढिका (स्त्री.)/ कूर्चम् (नपुं.)

दाँत-               दन्त:, रदन:,दशन: (पुँ.)

दिल-               हृदयम् (नपुं.)

दिमाग-           मस्तिष्कम् (नपुं.)

दिमागी-          मानसिक:/बौद्धिक: (पुँ.)

नरम-              मृदु (वि.), कोमलम् (नपुं.)

नस-               रक्तवाहिनी, शिरा, स्नायु:, धमनी (स्त्री.)

नाखून-            नख:, करज:(पुँ.),नखम् (नपुं.)

नाक-               नासिका (स्त्री.), घ्राणम् (नपुं.)

नाक के छेद-     नासारन्ध्रम्/नासिक्यम् (नपुं.)

नाड़ी-             स्नायु: (पुँ.), नाडी, नाडि:, धमनी (स्त्री.)

नाभि-             नाभि: (स्त्री.)

नीचे का ओष्ठ-   अधर:/अधरोष्ठ: (पुँ.)

नेत्र-                नेत्रम् (नपुं.)

पंजड़ी-            पर्शुका (स्त्री.)

पंजा-               पञ्चाङ्गुलम् (नपुं.)

पलक-             नेत्ररोमन्/पक्ष्म (नपुं.)

पसली की हड्डी- पार्श्वास्थि (नपुं.)

पसीना-           स्रवणम् (नपुं.)/स्वेद:, प्रस्वेद: (पुँ.)

पिण्डली-          पीठिका (स्त्री.)

पीठ-               पृष्ठम् (नपुं.), पृष्ठदेश: (पुँ.)

पेट-                उदरम्, जठरम् (नपुं.)

पैर-                पाद:/चरण:/अङ्घ्रि: (पुँ.)

पैर का टखना-   गुल्फ: (पुँ.)

प्लीहा-            गुल्म: (पुँ.)

फेफड़ा-            फुफ्फुसम् (नपुं.)

बस्ति -             मूत्रपुटम् (नपुं.)

बाल-              केश:/कच: (पुँ.), शिरोरुह: (वि.)

बाँह-               बाहु: (पुँ.)/भुजा (स्त्री.), भुज: (पुँ.)

बीच की अँगुली- मध्यमा (स्त्री.)

बुद्धि-               बुद्धि:, प्रज्ञा, मनीषा, धी: (स्त्री.)

भौंह-               भ्रू: (स्त्री.)

भुजा-              बाहु: (पुँ.)

मन-                मन:,चित्तम् , स्वान्तम्, मानसम् (नपुं.)

मसूड़ा-            काकुदम् , दन्तमूलम् (नपुं.)

माथा-             ललाटम् , मस्तकम्

माँग-               सीमन्त: (पुँ.)

माँस-               मांसम्/पिशितम्/ आमिषम् (नपुं.)

माँसपेशी-         मांसपेशिका (स्त्री.)

मुख-               मुखम्,आननम्, वक्त्रम् (नपुं.)

मुट्ठी-               मुष्टिका/मुष्टि: (स्त्री.)

मूँछ-               मुच्छ:/गुम्फ: (पुँ.)/गण्डलोमन् (नपुं.)

रीढ़-               कशेरुका (स्त्री.), पृष्ठास्थि (नपुं.)

रोएं-               रोम: (पुँ.)

लार-               लाला (स्त्री.), स्यन्दिनी (स्त्री.)

शरीर-             गात्रम्,शरीरम् (नपुं.), देह:, काय: (पुँ.)

शरीर का तिल-  क्लोमन् (नपुं.)

सफेद बाल-      पलितम् (नपुं.),श्वेतकच: (पुँ.)

छोटी अँगुली-    कनिष्ठिका (स्त्री.)

सिर-               मस्तक: (पुँ.), शीर्षम्, शिर: (नपुं.)

हड्डी-               अस्थि, कीकसम् (नपुं.)

हड्डी की चर्बी-   मज्जा (स्त्री.)

हथेली-            करतलम् (नपुं.),प्रहस्त: (पुँ.)

हाथ-               हस्त:/कर: (पुँ.)

हृदय-              हृदयम् (नपुं.)

 

 

धन्यवाद ।

Post a Comment

0 Comments